สัญญาว่าด้วยการห้ามทดลองนิวเคลียร์โดยสมบูรณ์

(Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty : CTBT)

สนธิสัญญาว่าด้วยการห้ามทดลองนิวเคลียร์โดยสมบูรณ์ (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty : CTBT) มีจุดมุ่งหมายหลักคือห้ามมิให้มีการทดลองอาวุธนิวเคลียร์และระเบิดนิวเคลียร์อื่นๆ ไม่ว่าในสิ่งแวดล้อมใด (ในอวกาศส่วนนอก อากาศ ใต้น้ำ และใต้ดิน) เพื่อป้องกันมิให้มีการพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ให้ก้าวหน้าขึ้นไปอีก

CTBT ได้รับการรับรองโดยสมัชชาสหประชาชาติ เมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ.๒๕๓๙ และเปิดให้ลงนามที่นครนิวยอร์กเมื่อวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ.๒๕๓๙ โดยประเทศไทยได้ลงนามใน CTBT เมื่อวันที่ ๑๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๙ และให้สัตยาบันเมื่อวันที่ ๒๕ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑

ปัจจุบัน มีประเทศลงนามในสนธิสัญญาฯ จำนวน ๑๘๔ ประเทศ ในจำนวนนี้ ได้ให้สัตยาบัน ๑๖๘ ประเทศ อย่างไรก็ตาม สนธิสัญญาฯ ยังไม่มีผลบังคับใช้ เนื่องจากข้อ ๑๔ ได้กำหนดว่า สนธิสัญญาฯ จะมีผลบังคับใช้ก็ต่อเมื่อ ๔๔ ประเทศที่อยู่ในภาคผนวก ๒ ซึ่งเป็นประเทศที่เข้าร่วมการประชุมการลดอาวุธในปี ค.ศ.๑๙๗๖ และมีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์หรือเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์วิจัยในครอบครองขณะนั้น ได้ให้สัตยาบันต่อสนธิสัญญาฯ แล้วทั้งหมด ซึ่งขณะนี้ มีเพียง 36 ประเทศเท่านั้นที่ให้สัตยาบัน ประเทศในภาคผนวก ๒ ที่ยังไม่ให้สัตยาบัน ได้แก่ จีน เกาหลีเหนือ อียิปต์ อินเดีย อิหร่าน อิสราเอล ปากีสถาน และสหรัฐอเมริกา

วัตถุประสงค์ของสนธิสัญญา CTBT

ภายใต้หนังสือแลกเปลี่ยนที่ประเทศไทยทำกับสำนักเลขาธิการทางวิชาการ (Provisional Technical Secretary for the Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization: CTBTO/PTS) ประเทศไทยได้ให้สัตยาบันสนธิสัญญาว่าด้วยการห้ามทดลองนิวเคลียร์โดยสมบูรณ์  โดยมีพันธกรณีที่ต้องดำเนินการภายใต้สนธิสัญญา ดังนี้

  1. ห้ามการทดลองระเบิดอาวุธนิวเคลียร์ใด หรือการทดลองระเบิดนิวเคลียร์อื่นใด ไม่ว่าจะ ณ ที่ใดบนโลก
  2. จัดตั้งระบบเฝ้าตรวจทั่วโลกเพื่อบังคับใช้ และพิสูจน์ยืนยันความยึดมั่นในการเข้าร่วมเป็นภาคีของสนธิสัญญาและเพื่อตรวจจับการละเมิดสนธิสัญญา
  3. เชิญชวนรัฐทั้งปวงเข้าร่วมเป็นภาคี และส่งเสริมการป้องกันการแพร่กระจายของอาวุธนิวเคลียร์ทุกด้านอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อสนับสนุนกระบวนการลดอาวุธนิวเคลียร์ และเพื่อส่งเสริมสันติภาพและความมั่นคงของนานาประเทศ

การดำเนินงานของไทยตามพันธกรณีของสนธิสัญญา

จัดตั้งสถานีเฝ้าตรวจในระบบเฝ้าตรวจระหว่างประเทศ ในประเทศไทย
สถานีเฝ้าตรวจนิวไคลด์กัมมันตรังสี (Radionuclide Monitoring Station, RN65) ณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสนจังหวัดนครปฐม
สถานีเฝ้าตรวจความสั่นสะเทือนของพิภพ (Primary Seismic Monitoring Station, PS41) ณ สถานีวัดความสั่นสะเทือน จังหวัดเชียงใหม่
ระบบวัดก๊าซเฉื่อยกัมมันตรังสี ทีเอชเอ็กซ์ ๖๕ (Radionuclide Noble Gas System; THX65) ณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสนจังหวัดนครปฐม
119x118
CTBT
Skip to content